Şanzıman veya diğer adıyla vites kutusu motordan sağlanan hareketi arzu edilen ya da ihtiyaç duyulan tork değerinde difransiyele ve şafta aktarmaya yarar. Şanzımanın görevini basitçe açıklamak gerekirse motordan sağlanan hareket enerjisini aracın tekerleklerine iletmek şeklinde ifade edebiliriz. Günümüzde üretilen araçlarda toplamda 5 çeşit şanzıman yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar;

• Manuel Şanzıman
• Tek kavramalı olarak da bilinen Yarı Otomatik Şanzıman
• Tam Otomatik veya diğer adıyla Tork Konvertörlü Şanzıman
• Çift Kavramalı Otomatik Şanzıman (DSG Şanzıman)
• Sürekli Değişken Şanzıman (CVT Şanzıman)

Şanzımanın En Önemli Görevleri Nelerdir?

• Boş viteste veya N’de araç hareketsiz iken de motorun çalışır halde kalmasını sağlar.
• 1. vitesteyken debriyajdan da destek alarak döndürme momentini artırıp aracın harekete geçmesini sağlar.
• İkinci, üçüncü ve dördüncü vitesler yol ve trafik koşullarına en uygun hızı ve torku seçebilmeye olanak tanır.
• 5. vites yüksek hızlarda bile daha ekonomik bir sürüşe olanak sağlar.
• Geri vites veya R ise aracın motordan sağlanan güç ile geri geri hareket edebilmesini mümkün kılar.

Motorlu taşıtlar seyir halinde iken motor devri istenmeyen bir şekilde çok düşük veya çok yüksek seviyelere çıkabilir. Motorun bu şekilde alçak devirlerde çalışması aniden istop etme tehlikesini de beraberinde getirmektedir. Bununla birlikte sürekli yüksek devirlerde seyretmesi ise gereksiz yere yakıt tüketilmesine neden olacaktır. Dolayısıyla şanzımanın, motorun daha ekonomik ve tehlikeye yer vermeyecek şekilde işleyebilmesi için hayati bir donanım oldığunu söyleyebiliriz. Tekerleklerin devir hızlarını yükseltirken motorun zorlanmaması ve düşürürken de sürücünün işini kolaylaştırması da şanzımanın diğer önemli işlevlerindendir. Şanzımanın içerisinde bulunan parçaları ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Giriş mili
• Ana mil
• Grup mili
• Dişli grupları
• Boş dişli
• Kayıcı mil
• Her vites dişlisi için sekromancler
• Yine her vites dişlisi için vites çatalı

Tiptronik Şanzıman Ne İşe Yarar?

Tam ve yarı otomatikotomobillerde aracı hem otomatik hem de manuel vitesle kullanabilmeye olanak tanıyan şanzıman tipine tiptronik şanzıman adın verilmektedir. Bir araçta tiptronik şanzımanın bulunabilmesi için aracın yarı veya tam otomatik bir şanzımanla çalışıyor olması gerekir. Araçlarda vites değiştirme işlemi genellikle iki şekilde gerçekleştirilir. Bu işlem bazı araçlarda direksiyon üzerinde bulunan kulakçıklar vasıtasıyla bazı araçlarda ise vites kolu yoluyla gerçekleştirilmektedir. Eğer vites değiştirme işlemi vites kolu ile gerçekleştiriliyorsa vites kolunu sola çekerek veya sağa iterek manuel vitese geçiş sağlanır. Vitesi ileri itmek vitesi büyütürken geri almak da küçültecektir.

Peki tiptronik şanzımanın ne gibi faydaları bulunmaktadır? Öncelikle otomatik vites, şehir içi trafik koşullarında sıklıkla gerçekleştirilen dur-kalklar için kullanım kolaylığı sağlar. Bununla birlikte şehirler arası seyahatlerde ise daha yüksek performans için manuel sürüşü tercih edebilirsiniz. Manuel sürüş yeteneği otobanda araçları sollarken ve aracınızı yokuş yukarı sürerken istediğiniz vitese geçmenize olanak tanımaktadır. Ayrıca dik yokuşları inerken de vitesi sabitleyerek otomobilinizin kendiliğinden hızlanmasını önleyebilirsiniz.